Werk als medicijn voor mensen met een psychische aandoening. Als je kijkt naar de onderzoeken, dan kom je al gauw superlatieven tekort om de positieve effecten hiervan te beschrijven. Daar staat tegenover dat de weg naar werk voor diezelfde mensen bezaaid is met voetangels en klemmen. Voor een belangrijk deel is dat het resultaat van de schotten die betrokken partijen als gemeente, UWV, GGZ en zorgverzekeraars belemmeren in de samenwerking.
Daarom werd in Holland Rijnland al samengewerkt tussen de partners die nu het experiment ‘Meedoen, Meedelen’ uitvoeren. ‘Voor sommige cliënten is helemaal niet zoveel nodig om aan de slag te gaan’, licht Speckman toe. ‘Een busabonnement en een laptop kan soms al genoeg zijn. Dan heb je het over een investering van nog geen 1000 euro. Maar als je dat via de gebaande paden probeert te regelen, ben je zo twee jaar verder. Dankzij de samenwerking mogen we vaker buiten de lijntjes kleuren en maatwerk leveren.’
Kosten en baten optimaal inzetten
Alle partijen in Holland Rijnland zijn het roerend eens over het feit dat werk voor mensen met een psychische kwetsbaarheid een goed medicijn kan zijn. Een baan geeft zin aan het dagelijks bestaan, is een reden om uit bed te komen en zorgt voor sociale contacten. En dat heeft zelfs zo’n positieve invloed dat bijvoorbeeld de zorgvraag van ggz-cliënten bijna halveert als zij werk hebben. Daar komt bij dat mensen die werken niet meer afhankelijk zijn van een uitkering. Dus per saldo is er ook financieel het nodige te winnen.
En daarmee komt een lastig vraagstuk bovendrijven: de kosten (denk aan extra begeleiding en scholing) en de baten (denk aan gespaarde zorgkosten en uitkeringen) zijn vooralsnog niet op een ‘eerlijke’ manier te verdelen tussen de betrokken partijen. Door eerst goed te bespreken wie wat doet en vervolgens een business case te maken, zijn de partijen een stap verder. Wie plegen de inspanningen, waar vallen de baten en hoe zetten we dat optimaal in? ‘De muren tussen de organisaties zijn hoog, dik én gewapend’, zegt Jeanine Speckman, arbeidsparticipatiedeskundige van cliëntenbelangenorganisatie Lumen. ‘Die staan er nu nog, maar we spreken allemaal onze creativiteit aan om het anders te doen.’