Mensen met autisme hebben vaak extra gevoelige zintuigen. Ze hebben bijvoorbeeld sneller last van fel licht en harde geluiden. Ook hebben ze meer oog voor details. In een paper, dat deze week in het tijdschrift Philosophical Transactions of the Royal Society B verschijnt, laten onderzoekers van de Radboud Universiteit zien dat ook synestheten zintuiglijk vaak extra gevoelig zijn en dat ze ook wat betreft sociale vaardigheden overeenkomsten hebben met mensen met autisme.
Synesthesie is een eigenschap die tussen de twee en vier procent van de mensen heeft: het betekent dat zij zintuigen aan elkaar koppelen. Zo kan een synestheet een kleur zien bij een letter of een smaak hebben bij muziek.
Synesthesie en autisme
Synesthesie komt vaker voor bij mensen met autisme: 20 procent van hen heeft ook synesthesie, veel vaker dan gemiddeld. ‘Daarom vroegen wij ons af of er misschien overeenkomsten zijn tussen synesthesie en autisme’, aldus cognitief neurowetenschapper Tessa van Leeuwen, eerste auteur van de publicatie.
Visuele tests
Uit visuele tests bleek dat synestheten, net als mensen met autisme, meer letten op details. Zo moesten de synestheten in één van de testen een klein figuurtje terugvinden in plaatjes met een wirwar van lijnen. Als je veel op details let, zie je deze kleine figuren makkelijker terug in de achtergrondplaatjes. De synestheten maakten inderdaad gemiddeld minder fouten in dit testje, net als mensen met autisme, maar dat verschil kwam alleen naar voren als de test erg moeilijk werd.
Eerdere studies in Engeland lieten al zien dat synestheten hoger scoren op vragenlijsten over autistische kenmerken, maar dan wel alleen op de vragen die gaan over de zintuigen. Dit was een eerste aanwijzing dat de link tussen synesthesie en autisme misschien in de zintuiglijke hoek te vinden is.
Wat deze nieuwe publicatie nu laat zien is dat synestheten en mensen met autisme ook wat betreft sociale vaardigheden op elkaar lijken: de synestheten scoorden ook hoger dan gemiddeld op dat aspect van een autisme-vragenlijst. Op die vragenlijst rapporteren mensen zelf over hoe (on)gemakkelijk en (on)aangenaam sociale contacten voor hen zijn: zoals dingen met samen met iemand anders ondernemen of liever alleen naar de bibliotheek gaan.
Vervolgonderzoek
Van Leeuwen gaat nu verder met vervolgonderzoek naar de link tussen synesthesie en autisme. ‘De overeenkomsten tussen synesthesie en autisme kunnen helpen om autisme beter te begrijpen. Als de zintuigen bij mensen met synesthesie en mensen het autisme hetzelfde werken, zou dat ons bijvoorbeeld iets kunnen leren over hoe autisme werkt in het brein en hoe synesthesie bij autisme gerelateerd is aan andere problemen waar mensen met autisme tegenaan lopen.’ Ook kan synesthesie misschien helpen om subtypes van mensen met autisme te definiëren, bijvoorbeeld met betrekking tot zintuiglijke (over)gevoeligheid.
Publicatie
Van Leeuwen TM, Burghoorn F, Van Petersen E, Dingemanse M, Van Lier R (2019). Autistic traits in synaesthesia: atypical sensory sensitivity and enhanced perception of details. Philosophical Transactions of the Royal Society B. http://dx.doi.org/10.1098/rstb.2019.0024
Ouders en kinderen met synesthesie gezocht
Voor vervolgonderzoek is Tessa van Leeuwen op zoek naar kinderen van ouders met synesthesie. Heeft u synesthesie en heeft u een kind van 4-5 jaar oud, dan kunt u voor meer informatie mailen naar synesthesie@donders.ru.nl.
Workshop over synesthesie en autisme
In december organiseert Tessa van Leeuwen een workshop over prikkelwaarneming bij autisme en over de rol van synesthesie daarin. Voor meer informatie kunt u mailen naar synesthesie@donders.ru.nl.
Het onderzoek is onder andere mogelijk gemaakt door een NWO VENI-subsidie voor Tessa van Leeuwen en een Groot Nationaal Onderzoek beurs van NWO voor Mark Dingemanse en Tessa van Leeuwen.
Bron: Radboud Universit