Volgens onderzoekers heeft de toenemende verstedelijking niet alleen gevolgen voor de economie en het milieu, maar ook voor de psychische gezondheid van stedelingen.
Steeds meer mensen komen in hun zoektocht naar een beter leven terecht in de stad. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zal tegen 2050 zelfs twee derde van de wereldbevolking in een grote stad wonen. Al in de 19e eeuw overspoelden arbeiders de steden om mee te bouwen aan de industrialisatie van Europa en Noord-Amerika. Toegegeven, er lijken heel wat voordelen aan verbonden. Meer werkgelegenheid, een groter sociaal netwerk en vooral: een supermarkt om de hoek – voor het geval je (alweer) het pakje boter bent vergeten kopen. Toch maken onderzoekers zich nu zorgen over die verstedelijking. Inwoners van grote steden zouden meer risico lopen op psychische problemen dan inwoners van een dorp.
Maar wat wil dat nu zeggen? Dat mensen met een onstabiele psychische gezondheid liever in steden vertoeven? Of dat het wel degelijk de verstedelijking zelf is die zorgt voor een hoger stressgehalte met mogelijke psychische problemen tot gevolg? De meeste studies neigen naar het tweede. De toeterende auto’s, de luchtvervuiling en sociale isolatie: het zou allemaal een effect hebben op de psychische gezondheid.
Schizofrenie
Een van de eerste onderzoeken die het mentale welzijn van burgers in verband bracht met stress in grote steden, dateert al van in 1965. Toen verzamelden de autoriteiten in Camberwell, een drukke wijk in de regio Groot-Londen, informatie over het aantal inwoners die werden gediagnosticeerd met schizofrenie, een depressie of een bipolaire stoornis. Toen de onderzoekers jaren later, in 1997, alle resultaten vergeleken, kwamen ze tot een opmerkelijke conclusie. Hoewel het bevolkingsaantal niet drastisch was gestegen, was het aantal patiënten met schizofrenie verdubbeld van 11 op 100.000 inwoners per jaar in 1965 tot 23 op 100.000 in 1997. De Nederlandse onderzoeker Jaap Peen van de Vrije Universiteit Amsterdam kwam in 2009 tot dezelfde conclusie: het risico op schizofrenie verdubbelt als je in een stad woont.
Een recentere studie uit 2011 van de onderzoekers Meyer en Lindenberg van het Centraal Instituut van Mentale Gezondheid in Mannheim, wijst op het onvermogen van stedelingen om op een goede manier om te gaan met stress. De proefpersonen moesten verschillende oefeningen oplossen in een bepaalde tijdspanne. Gedurende de test werden ze door de onderzoekers ontmoedigd en kregen ze voortdurend negatieve commentaar te horen over hun prestaties. De amygdala, het hersendeeltje dat een grote rol speelt bij het verwerken van emoties en de regulatie van angst, bleek veel actiever bij stedelingen. Dat betekent dat zij dus veel meer stress ervoeren tijdens het oplossen van de vragen dan inwoners uit kleine dorpjes. Rond dezelfde periode bleek uit een ander onderzoek dat stedelingen 21 procent meer kans hebben op angststoornissen en 39 procent meer kans op psychische stoornissen.
Twijfelachtige resultaten
Het onderzoek naar de invloed van omgevingsfactoren op het brein van stedelingen heeft dus al tot enkele opmerkelijke conclusies geleid, maar staat wel nog in zijn kinderschoenen. Een nieuw en grootschalig onderzoek van het Britse Economic and Social Research Council (ESRC) dat startte in augustus 2015 heeft als doel meer inzicht te geven in deze materie. Zij hopen binnen enkele jaren meer duidelijkheid te scheppen over de risico’s die verbonden zijn aan het leven in de stad en op welke manier de overheid hierop kan inspelen, want wereldwijd zit het aantal mensen met psychische problemen in de lift. Bijna 12 procent van de wereldbevolking – ongeveer 450 miljoen – krijgt ermee te maken. Dat wil zeggen dat een op de vier mensen die je kent er op een bepaald moment in zijn leven mee geconfronteerd wordt. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn psychische stoornissen net na hart- en vaatziekten zelfs de belangrijkste oorzaak van ziekte en voortijdig overlijden.
Bron: knack.be