Wat is de beste leeromgeving voor kinderen met gedragsproblemen?
Zijn kinderen met gedragsproblemen het beste af op een school voor speciaal onderwijs? Of zou een groter deel van deze kinderen door een andere aanpak met een verbeterde begeleiding terecht kunnen in het reguliere onderwijs? Regina Stoutjesdijk deed er onderzoek naar.
Vooruitgang in het regulier en speciaal onderwijs gelijk
Je zou misschien verwachten dat kinderen met emotionele en/of gedragsproblemen op speciale scholen meer vooruitgang boeken in gedrag en leerprestaties dan met een ‘rugzakje’ in het regulier onderwijs. Uit het onderzoek van Stoutjesdijk blijkt dat dit niet het geval is. Bij beide vormen van onderwijs is de vooruitgang gelijk. Dat geldt zowel voor kinderen met een aandachttekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), als voor kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS). Hoe kunnen we dan zorgen voor meer vooruitgang en een betere begeleiding, vroeg Stoutjesdijk zich af.
Voorspellende factoren voor plaatsing op een speciale school
De promovenda onderzocht op welke aspecten de begeleiding van kinderen met emotionele en/of gedragsproblemen in het onderwijs verbeterd kan worden, zodat meer kinderen met deze problematiek terecht kunnen in het regulier onderwijs. Tijdens haar promotietraject deed zij onderzoek onder kinderen in het speciaal onderwijs en analyseerde welke factoren samenhangen met plaatsing van kinderen op een speciale school in plaats van op een reguliere school met een rugzakje ‘Relatieproblemen met opvoeders, zwakke leerprestaties en de leeftijd waarop voor het eerst sprake is van jeugdzorg zijn belangrijke voorspellers’, concludeert Stoutjesdijk.
De invloed van het gezin
Naast dat relatieproblemen met opvoeders een belangrijke voorspeller is voor plaatsing op een speciale school, komt uit het onderzoek naar voren dat problematisch gezinsfunctioneren een negatieve invloed heeft op (toekomstig) probleemgedrag in de klas. Daardoor zou de effectiviteit van de geboden begeleiding in de klas ondermijnd kunnen worden. Aan de andere kant hebben in het bijzonder agressief en/of overactief gedrag in de klas ook weer een negatieve invloed op het functioneren van het gezin.
Integrale aanpak
De situatie zou kunnen verbeteren door probleemgedrag bij kinderen te beschouwen als product in wisselwerking met de omgeving. Dat houdt in dat interventie en begeleiding zich niet alleen moet richten op in het onderwijs voorkomende problematiek, maar dat een integrale aanpak met betrokkenheid van het gezin essentieel is. Noodzakelijk is daarnaast meer aandacht voor de overwegend zwakke leerprestaties van kinderen met emotionele en/of gedragsproblemen. Mogelijk kunnen op die manier meer kinderen met dergelijke problematiek binnen het regulier onderwijs terecht met extra ondersteuning.
De leerlinggebonden financiering die reguliere scholen kunnen ontvangen voor het bieden van zwaardere vormen van ondersteuning aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften staat ook wel bekend als de ‘rugzak’. Kinderen met emotionele en/of gedragsproblemen kunnen hiervoor in aanmerking komen als wordt voldaan aan de landelijke toelatingscriteria voor speciaal onderwijs.
Bron: nieuws.leidenuniv.nl