Mensen met langdurige psychische problemen hebben vooral moeite met de manier waarop dwangmaatregelen worden toegepast, zoals het ontbreken van uitleg over het doel ervan en het contact met personeel tijdens een periode van dwang. Dat blijkt uit de laatste peiling van het panel Psychisch Gezien.
Twee derde van de 528 panelleden die de enquête invulden, vindt dat een gedwongen opname vanuit de thuissituatie als dwangmaatregel mag blijven bestaan. De overige maatregelen ziet de meerderheid echter het liefst verdwijnen.
Het thema dwang
Dwangmaatregelen worden in de GGZ toegepast voor iemands eigen veiligheid of dat van anderen. Dwang is echter voor zowel cliënten als hulpverleners vaak een ingrijpende gebeurtenis. Het houdt daarom de gemoederen van velen bezig: politici, bestuurders, beleidsmedewerkers, hulpverleners, onderzoekers en niet in de laatste plaats van cliënten en hun naasten. Het landelijk panel Psychisch Gezien voor mensen met langdurige psychische problemen heeft daarom vragen over het thema voorgelegd aan de ruim 800 leden.
528 panelleden hebben hun mening over en ervaringen met dwang gedeeld. Bijna de helft heeft zelf wel eens een dwangopname, separatie of andere vorm van dwang meegemaakt. Opvallend is dat panelleden niet onverdeeld afwijzend staan tegenover dwang. Meer dan de helft (62%) vindt dat dwangmaatregelen ook voordelen hebben. En volgens het merendeel van de panelleden (76%) is separatie soms noodzakelijk.
Dit alles wil niet zeggen dat zij dwangtoepassing in de zorg toejuichen. Zeker niet. Dwang wordt eerder gezien als een noodzakelijk kwaad dat in uitzonderlijke situaties en alleen onder zorgvuldige omstandigheden kan worden ingezet. De manier waarop kan namelijk nog vele malen beter: meer inspraak over de vorm en duur, vaker contact tijdens dwangtoepassing, beter aansluiten bij de wensen en behoeften en vaker/beter nabespreken van de dwang. De ervaringen met dwang zijn over het algemeen niet goed: 47% heeft negatieve ervaringen met de laatst opgelegde dwangmaatregel, 18% heeft positieve ervaringen en 35% zowel negatieve als positieve ervaringen.
Alternatieven
Panelleden zijn erg positief over alternatieve interventies om dwangmaatregelen te voorkomen. Zo vindt de meerderheid intensievere zorg of werken met signaleringsplannen redelijk tot erg zinvol (88% en 83%). De alternatieve interventies lijken echter nog lang niet altijd of overal te worden toegepast. Bij panelleden die recent een dwangervaring hadden, zijn deze alternatieven niet vaker ingezet dan bij panelleden die langer dan 5 jaar geleden te maken hadden met dwang – hetgeen wel te verwachten was gezien de investeringen de afgelopen jaren in het terugdringen van dwang en drang.