Om de aard en de vorm van de participatie van de jeugd/jongeren binnen de jeugdinstellingen te inventariseren, heeft de Stichting KernKracht aan JSO gevraagd een onderzoek uit te voeren vanuit de Regionale Agenda Samenleving uren voor ondersteuning van gemeenten in Midden-Holland. Namelijk dat er een overzicht wordt geven van alle vormen van participatie/medezeggenschap van de jeugd binnen de zorginstellingen in Midden-Holland.
Doel
De Stichting KernKracht streeft al lange tijd naar meer jeugdparticipatie/ medezeggenschap in de zorginstellingen in de regio Midden-Holland. In de transitie Jeugdzorg is participatie van deze doelgroep belangrijk. De regiogemeenten in Midden-Holland en de zorginstellingen, die daarbij horen, zijn uitgenodigd mee te doen aan dit onderzoek en de daar uitvloeiende activiteiten om jeugd/jongerenparticipatie vorm te geven.Hierin ligt de nadruk op:
- Inventariseren welke visie hebben gemeenten in Midden-Holland op jeugd/jongerenparticipatie; Zijn er gemeentelijke jongerenraden actief of andere vormen van jeugd/jongerenparticipatie in de gemeenten van Midden-Holland?
- Inventariseren wat de kennis en ervaringen zijn met jeugd/jongerenparticipatie binnen de zorginstellingen.
Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode van juni 2012 tot en met november 2012. De zorginstellingen en gemeenten in Midden-Holland hebben de mogelijkheid gekregen om een digitale vragenlijst (zie bijlage 4 en 5) in te vullen. In de periode die periode hebben de interviews plaatsgevonden met de zorginstellingen in Midden-Holland.
Gemeenten en zorginstellingen in Midden-Holland
Voor het onderzoek zijn gemeenten in Midden-Holland aangeschreven. Er zijn negen zorginstellingen aangeschreven in Midden-Holland te verdelen in de volgende sectoren; GGZ jeugd, Jeugdzorg, LVB jeugd (lichtverstandelijke beperkte jeugd). Er hebben uiteindelijk vier gemeenten en acht zorginstellingen meegewerkt aan het onderzoek.
De zorginstellingen in Midden-Holland
De interviews zijn veelal gehouden met de (onafhankelijke) ondersteuners van de cliëntenraden. Bij drie zorginstellingen is gesproken met een manager of een directeur. De gesprekken hebben plaatsgevonden bij de volgende zorginstellingen: Stek Jeugdzorg, Bureau Jeugdzorg, Kwintes, GGZ Rivierduinen, Gemiva SVG, Curium, ASVZ en MEE Midden-Holland. Daarnaast heeft een drietal gesprekken plaatsgevonden met organisaties die op een andere manier betrokken zijn bij de zorginstellingen.
Conclusies en aanbevelingen
- In het kader van de visie op jeugdparticipatie geven de gemeenten aan dat er continue aandacht moet blijven voor cliëntparticipatie zowel in het decentralisatieproces als ook in de participatie binnen zorginstellingen.
Een regionaal platform voor jeugd/jongeren in Midden-Holland, in het licht van de decentralisatie Jeugdzorg en in relatie tot de bovenlokale samenwerking, behoort zeker tot de mogelijkheden. De taken en verantwoordelijkheden moeten dan ook helder geformuleerd zijn. De gemeenten geven aan dat als er sprake blijkt van vraagstukken op regionaal niveau, de noodzaak voor een regionale aanpak, er dan wel aantoonbare schaalvoordelen gerealiseerd moeten worden.
- Ten aanzien van de kennis en ervaringen met jeugdparticipatie binnen de zorginstellingen zijn er duidelijk verschillen over de vorm en wijze waarop de medezeggenschap is georganiseerd
- Ten aanzien van het afstemmen van de zorg/begeleiding/behandeling op wat jeugd/jongeren in de medezeggenschap aangeven wordt er binnen de zorginstellingen op verschillende wijze vorm aan gegeven.
- Medezeggenschap heeft zeker tot resultaten geleid in een aantal zorginstellingen in Midden-Holland
- Binnen alle zorginstellingen wordt gebruik gemaakt van een uitgebreid jaarlijks klanttevredenheidsonderzoek.
- Een aantal zorginstellingen geeft aan duidelijk behoefte te hebben aan uitwisseling met anderen over hoe zij de medezeggenschap intern organisere
- Onafhankelijke ondersteuning.
Participatie en medezeggenschap van jongeren is alleen mogelijk als zij voldoende ondersteuning krijgen, liefst van een onafhankelijke instelling of persoon. Onafhankelijkheid is van belang, dat heeft niets met wantrouwen te maken, maar wel met het feit dat een medewerker van een instelling geneigd is te kijken vanuit het perspectief van de instelling.
- Bevorderen jeugdparticipatie binnen zorginstellingen
Een volwaardige medezeggenschap en participatie van jeugdigen is een belangrijk aspect van het instellingsbeleid, niet alleen vanuit het oogpunt van legitimiteit of draagvlak, maar ook vanuit het perspectief van een vraaggerichte, kwalitatief goede zorg- en dienstverlening. Daarnaast zijn de huidige ontwikkelingen in de transities aanleiding om regionaal breed aandacht te hebben voor de stem van jongeren uit zorginstellingen. Van deze groep te horen wat er nodig voor de kwaliteit van hun leven en van de kwaliteit binnen de zorginstellingen. In de jeugdzorg zijn in dit kader belangrijke doelstellingen geformuleerd. Deze doelen kunnen worden bereikt als gestalte wordt gegeven aan het bevorderen van vraaggerichte zorg. Vraaggerichte zorg vereist dat de jongeren de mogelijkheid wordt geboden actief mee te praten en mee te beslissen over de kwaliteit en de samenhang in de zorginstellingen van de regio Midden-Holland.
De aanbevelingen en conclusies van dit inventariserend onderzoek zijn belangrijke ingrediënten voor participatie en medezeggenschap in de huidige drie transities en het toekomstig (inkoop)beleid.
U kunt het volledige rapport hier downlowden.
Rapportage Jeugdparticipatie: hoe staat het ermee? Stichting KernKracht -JSOdocx def