Waarom krijgt ervaringskennis niet de plaats die het verdient? Terwijl steeds opnieuw blijkt dat overheidsbeleid, zorg en ondersteuning van burgers niet of niet voldoende aansluiten bij hun wensen en noden. Hoe kan het wel? Saskia Keuzenkamp, wetenschappelijk directeur van Movisie, en zelfstandig onderzoeker Ed van Hoorn schreven hierover de nieuwe publicatie: ‘Ervaringskennis. Betekenissen, bronnen en invloed’. Zij zien nog vier flinke uitdagingen.
Voor verdere vragen, richt u zich tot Movisie
’De Toeslagenaffaire toonde aan hoe systemen de menselijke leefwereld kunnen ontwrichten’, zegt Saskia Keuzenkamp. ‘We leven in een rijk land en toch zijn er grote groepen mensen die de eindjes amper aan elkaar kunnen knopen, in de schulden belanden, door de bureaucratische bomen het bos niet zien en zich niet goed geholpen voelen.’ Wordt het daarom niet hoog tijd, aldus Keuzenkamp, de ervaringen en ervaringskennis van mensen zelf serieuzer te nemen? Ervaringskennis heeft op dit moment weinig status. Dat heeft er onder meer mee te maken dat ervaringskennis niet als ‘ware kennis’ wordt gezien, maar als subjectieve kennis. Ed van Hoorn: ‘Wetenschappelijke en professionele kennis daarentegen zouden wel objectief zijn, maar wie gelooft dat nog?’
Innovatie vooruitlopend op de praktijk
Saskia Keuzenkamp en Ed van Hoorn doken in de literatuur en vatten voor het eerst samen wat verschillende belangrijke auteurs hierover te berde brachten. Te beginnen bij Thomasina Borkman, die als eerste het begrip ‘ervaringskennis’ muntte. En eindigend bij Alice Schippers die beschrijft hoe ervaringskennis gediskwalificeerd wordt als onverstaanbaar en/of ongeloofwaardig. Want hoewel in het sociaal domein de laatste jaren steeds meer belangstelling is voor ervaringskennis en de inzet van ervaringsdeskundigen, is niet altijd even duidelijk hoe dat dan moet. Wat niet ongebruikelijk is voor een innovatie, waarbij de praktijk vooruitloopt op de theorie.
Ervaringskennis als rijke kennisbron
Zo blijken ervaringsverhalen wel te worden gewaardeerd om hun signalerende betekenis. Hoe die kennis opgewaardeerd moet worden tot rijke kennisbron is echter nog niet uitgekristalliseerd. Daarbij is de ontwikkeling van collectieve ervaringskennis, de eigen body of knowledge, van groot belang. Willen we ervaringskennis als eerste kennisbron ten minste een gelijkwaardige rol geven in beleid en praktijk, dan moeten we voortbouwen op al bestaande kennis, zegt Keuzenkamp. ‘Bijvoorbeeld over de kwestie wat ervaringskennis eigenlijk is en hoe het zich verhoudt tot professionele kennis. En over hoe ervaringskennis al dan niet past in het paradigma van evidence-based werken.’
Hoe dan wel?
Keuzenkamp en Van Hoorn zien dan ook vier flinke uitdagingen.
- Ten eerste is het noodzakelijk collectieve ervaringskennis te verzamelen, te borgen en te ontsluiten.
- Het vergroten van het inzicht in de complementariteit en het verschil tussen ervaringskennis en professionele kennis is een tweede uitdaging.
- Ten derde: het bevorderen van een gelijkwaardige rol voor ervaringskennis in het beleid.
- En evenzo, ten vierde, het bevorderen van een gelijkwaardige rol voor ervaringskennis binnen het evidence-based werken.
Bekijk de publicatie Ervaringskennis. Betekenissen, bronnen en invloed
Bron: movisie.nl